Inleiding

Voor u ligt de jaarrekening over 2019. Hiermee leggen wij verantwoording af over het gevoerde beleid en bijbehorende financiële middelen in 2019; het eerste volledige jaar waarin wij als college hebben geacteerd.

Vanuit onze koers om samen het verschil te maken, hebben wij in 2019 verschillende stappen gezet. Samen met de samenleving en de partners in en om Nieuwegein hebben wij de stad weer een beetje mooier en duurzamer gemaakt. Er waren meerdere succesvolle participatietrajecten, onder meer over de Omgevingsvisie, de vernieuwing van City en de aanpak van Betere Buurten.
In 2019 waren we weer in de gelegenheid om te investeren in de kwaliteit van de stad. Echter de ambities en opgaven waren divers en groot, waardoor we soms hebben moeten prioriteren. Daarnaast zijn er ook een aantal taken uitgevoerd die we niet voorzien hadden. In de programmaverantwoording wordt hier uitgebreid op ingegaan. Hierna volgt eerst een inhoudelijke toelichting op hoofdlijnen, conform de indeling van de begroting. Daarna wordt ingegaan op het financiële resultaat.

Een gezonde, veerkrachtige samenleving
In 2019 is de derde fase van de transformatieagenda door de Raad vastgesteld. Hiermee hebben we een leidraad om te werken aan een krachtiger samenleving, waar het gaat om de hulp en ondersteuning van onze (meer kwetsbare) inwoners. De transformatieagenda is een ontwikkelagenda, waarin we samen met inwoners, partners en professionals werken aan de versterking van de kracht van onze inwoners en ondersteuning waar nodig. In deze derde fase brengen we alles wat we in afgelopen jaren hebben opgebouwd samen en geven we dit vorm samen met de inwoners en partners in de wijk.
Het afgelopen jaar is duidelijk geworden dat de vraag naar hulp en ondersteuning (ook landelijk) nog steeds toeneemt. Het beslag op de reserve Sociaal Domein was in 2019 groter dan we hebben begroot. Dit komt voornamelijk doordat de uitgaven voor Jeugdhulp en de Wmo hoger zijn dan verwacht.
In 2019 hebben we veel energie gezet op participatie. Samen met werkgevers, WIL en maatschappelijke organisaties hebben we ons gericht op deelname, activering en ondersteuning, zodat inwoners zoveel mogelijk mee kunnen doen. Zo zijn de medewerkers van Pauw in dienst getreden bij de gemeente en is het lokaal werkteam, gericht op de ondersteuning van kwetsbare inwoners bij het vinden van werk, van start gegaan.

Een gezonde, veilige en duurzame leefomgeving
NIeuwegein is een prettige stad om in te wonen. Om dit nog verder te ontwikkelen zijn ook in het afgelopen jaar verschillende stappen gezet. Het Betere Buurten programma is in verschillende wijken uitgevoerd; zo is de aanpak in Schansen Zuid van start gegaan en zijn voor Schansen Noord voorbereidingen gestart. In Merwestein, Sluyterslaan en de Rijtuigenbuurt worden werkzaamheden uitgevoerd.
Eind 2019 heeft de gemeente Nieuwegein, samen met de gemeenten Utrecht (Overvecht) en Zeist (Vollenhove) een aanvraag gedaan voor de ‘Regiodeal Vitale Wijken’. Inmiddels is deze aanvraag deels gehonoreerd en ontvangen wij een rijksbijdrage om de wijk Batau te vernieuwen. De komende periode worden hiervoor de plannen uitgewerkt. Deze plannen kennen een integrale aanpak, waarbij naast een fysieke investering in wonen en duurzaamheid ook investeringen in participatie, veiligheid en gezondheid worden gedaan.  
Het duurzaamheidsprofiel, waarmee we integraal invulling geven aan onze duurzaamheidsambities, is medio 2019 door de Raad vastgesteld. In aanvulling daarop wordt aan huiseigenaren de mogelijkheid geboden om gebruik te maken van de gemeentelijke duurzaamheidslening en verzilver-lening, waarmee zij investeringen kunnen doen gericht op duurzaamheid van de woning.
Met de vaststelling van de aanvulling op de woonvisie hebben we onze woningbouwambities naar boven toe vastgesteld. We streven een aantal van 5000 woningen na. Met de plannen voor City en Rijnhuizen leveren we hier een forse bijdrage aan.
2019 was een succesvol jaar voor Het Klooster. Inmiddels is van dit grondgebied meer dan 85% verkocht of gereserveerd.

Een sterke stad in een sterke regio
Veel van onze toekomstige opgaven vragen om samenwerking in de regio. In 2019 zijn we intensiever gaan samenwerken in de regio bij ruimtelijke en gezondheidsvraagstukken, met als belangrijkste overkoepelend doel om het gezond stedelijk leven in deze regio te versterken. We werken daarbij nauw samen in U10-verband.
We schuiven in deze samenwerking steeds verder op van doelverkennend naar doelrealiserend: van een Ruimtelijk Economische Koers (2017) naar een Ruimtelijk Economisch Perspectief en Programma (REP). Het REP moet antwoord geven op de vraag hoe de regio zich de komende 20 jaar gaat ontwikkelen en welke keuzes hierin worden gemaakt. Medio 2019 heeft u ingestemd met de kaders en uitgangspunten voor de REP. Deze worden komend jaar uitgewerkt in een definitief integraal Ruimtelijke Perspectief tot 2040.  

Ontwikkeling begroot resultaat 2019
Het vertrekpunt voor het boekjaar 2019 was een begroting met een positief saldo van € 303.400. De voorjaarsnota heeft geleid tot een bijstelling naar een positief saldo van € 470.730. In de najaarsnota zijn vervolgens de effecten van de meicirculaire verwerkt (nadeel € 1.930.000), alsmede maatregelen om de effecten hiervan te dempen (totaal voordeel € 979.500). De overige ontwikkelingen in de najaarsnota bedroegen per saldo € 712.000 positief. Daarmee kwam het begrotingssaldo van de najaarsnota uit op € 232.200 positief. Na verwerking van de effecten van de septembercirculaire ad € 480.000 negatief sloot de najaarsnota uiteindelijk met een tekort van € 247.700.

Analyse jaarrekeningresultaat 2019
De jaarrekening 2019 heeft een saldo na resultaatbestemming van € 41.000 negatief.
Aan de raad wordt voorgesteld een bedrag van € 342.000 aan budgetten over te hevelen. Het saldo na resultaatbestemming en budgetoverheveling bedraagt vervolgens € 383.000 negatief. Verzocht wordt dit te onttrekken aan de algemene reserve.
In onderstaande tabel is dit uitgesplitst naar het algemene dienst, sociaal domein en grondbedrijf. Onder de tabel zullen deze resultaten verder worden toegelicht.

Algemene dienst
Binnen de algemene dienst bedraagt het resultaat voor resultaatbestemming € 576.000 positief. Dit is ruim € 1.121.000 hoger dan het begrote resultaat ad € 545.000 negatief. Hiermee is invulling gegeven aan de toezegging dat er gewerkt zou worden aan het wegwerken van het tekort dat vanuit de meicirculaire zou ontstaan. In het resterende deel van 2019 is maximaal ingezet op uitgavenbeperking en samen met de hogere inkomsten vanuit de algemene dekkingsmiddelen en belastingen is dit de oorzaak van deze positieve ontwikkeling.

Sociaal domein
Voor het sociaal domein geldt dat eventuele mee- en tegenvallers via de reserve sociaal domein worden verrekend, zolang deze reserve toereikend is. Voor 2019 was een onttrekking van de reserve sociaal domein begroot van ca € 3.300.000. In werkelijkheid blijkt dat in 2019 een onttrekking nodig is van ca € 5.000.000. Voorgesteld wordt derhalve een extra onttrekking aan de reserve van ca € 1.700.000. Uiteindelijk zijn in 2019 de uitgaven voor Jeugdhulp en de WMO hoger dan verwacht.
In heel Nederland en ook in Nieuwegein zijn forse volumestijgingen zichtbaar die leiden tot hogere uitgaven dan begroot. De transformatieagenda is een ontwikkelagenda die nog niet is afgerond. Sommige effecten worden pas op de langere termijn zichtbaar, waarbij wij de hoop hebben dat door de transformatieagenda de goede zorg voor onze inwoners ook betaalbaar blijft. Voor een meer uitgebreide toelichting op het Sociaal Domein wordt verwezen naar het programma Versterking Eigen Kracht.

Grondbedrijf
De resultaten binnen het grondbedrijf worden verrekend met de reserve grondbedrijf. In 2019 heeft het grondbedrijf een positief resultaat behaald van € 12.596.000. Dit betreft voornamelijk de winstneming op Het Klooster. 2019 was een succesvol jaar voor Het Klooster. Inmiddels is meer dan de helft van het aantal kavels verkocht. Dit betreft vooral de grotere kavels.
Omdat de Raad in december 2019 heeft besloten om voor Grex City een voorziening te vormen van € 16.620.000 is in de jaarrekening een onttrekking verantwoord van per saldo € 4.024.000. In de paragraaf Grondbeleid staat een nadere toelichting op de resultaten van het grondbedrijf.

In de betreffende programma’s zijn de verschillen ten opzichte van de begroting nader toegelicht.

Resultaatbestemmingen

Wij stellen in deze jaarrekening de volgende resultaatbestemmingen voor:

De voorgestelde onttrekking voor het grondbedijf en het sociaal domein hebben wij in bovenstaande paragrafen besproken. Conform afspraken met de raad stellen wij daarnaast voor de correctie op te betalen vennootschapsbelasting over de jaren 2016 t/m 2018 ad € 586.000 ten gunste van de reserve grondbedrijf en de bijdrage van het grondbedrijf aan de plan- en vatkosten binnen de algemene dienst ad € 85.000 ten laste van de reserve grondbedrijf te brengen.

Daarnaast is de afspraak met de raad om het saldo op parkeren te muteren in de reserve parkeren. Het resultaat is €890.000 negatief, vooral vanwege minder inkomsten dan begroot. Oorspronkelijk was een negatief resultaat van € 360.000 begroot. Voorgesteld wordt daarom de resterende € 530.000 te onttrekken. Binnen de reserve parkeren is nog voldoende financiële ruimte aanwezig voor deze onttrekking. Het structurele effect van de achterblijvende inkomsten op het verloop van de PEX wordt onderzocht. Dit zal leiden tot een herziening van de PEX welke in Q3 aan de raad wordt voorgelegd. Verwacht wordt dat daarbij de bandbreedte-afspraak (dieptepunt reserve parkeren maximaal € 16,6 mln. negatief uit de PEX), zoals sinds 2014 vastgesteld, in stand kan  blijven. Als gevolg van Covid-19 kan dit perspectief wijzigen.

In de decembercirculaire 2019 is een aantal decentralisatie-uitkeringen aangekondigd. deze konden op dat tijdstip niet meer worden verwerkt door de budgetten daarvoor beschikbaar te stellen in de begroting. Zonder budgetten is overheveling niet mogelijk. In 2020 kunnen deze bedragen zonder resultaat beschikbaar worden gesteld.
Het betreft de uitkeringen:

Transitievisie warmte      € 202.000
Transitievisie wijkaanpak   €   10.000
Transitievisie energieloketten   €   47.000
Roma ( sociaal domein)   €   29.000
Totaal            € 288.000

Tot slot wordt voorgesteld € 358.000 te storten in de reserve WABO als gevolg van hogere inkomsten WABO-leges conform de met de raad overeengekomen gedragslijn.

Budgetoverhevelingen

In het dienstjaar 2019 zijn enkele budgetten niet volledig ingezet, of lopen de werkzaamheden voorbij de datum van 31 december. In deze jaarrekening wordt voorgesteld voor een aantal posten in totaal € 342.000 over te hevelen van 2019 naar 2020. Voor een volledig overzicht met toelichting van de voorstellen voor resultaatbestemming en budgetoverheveling verwijzen wij u naar hoofdstuk 5 van deze jaarstukken. Samengevat gaat het om de volgende posten:

Met deze jaarrekening sluiten wij een financieel turbulent jaar af. De kortingen op de algemene uitkering hebben we uiteindelijk redelijk goed op kunnen vangen. In 2019 ging het in economisch opzicht goed, gezien de verkopen in het Klooster, maar hebben we net als veel andere gemeenten toenemende tekorten in het Sociaal Domein. Over-all blijft onze financiële positie nog goed. We zien terreinen waar we extra alert moeten blijven om dat ook naar de toekomst toe te kunnen blijven zeggen. Bij het opstellen van de koersnota 2021 nemen we deze terreinen in ogenschouw.